Tekst: Simone Lamain

Koningsdag oogt altijd als een heerlijk ontspannen dag. De koninklijke familie geeft handen, gaat op de foto en geniet samen met het toegestroomde publiek van een divers programma met lokale informatie, sport en muziek. Koekhappen en zaklopen zijn al jaren geleden van het menu gehaald, maar Koningsdag blijft de dag waarop de Oranjes letterlijk naast en tussen het volk staan.

Dick Passchier

In 1981 trok koningin Beatrix voor het eerst het land in om haar verjaardag te vieren. Samen met prins Claus en haar drie zonen reisde ze naar Veere en Breda. Er was ongetwijfeld een draaiboek gemaakt, maar wie de beelden nu terugziet zal verbaasd zijn over de chaotische situatie. De fotografen holden voor het gezelschap uit en commentator Dick Passchier liep gewoon mee in de koninklijke stoet en duwde de net veertienjarig prins Willem-Alexander ongevraagd een microfoon onder de neus. Heel kort maar, want prins Claus greep in en Dick Passchier moest zich haastig terugtrekken. Dat gaan we volgend jaar anders doen, moet koningin Beatrix gedacht hebben. En zo geschiedde: de jaren daarna zagen we een strakkere organisatie en een pers die meer op afstand bleef.

Draaiboek

Onder Willem-Alexander lijkt het allemaal losser, maar er moet natuurlijk wel een draaiboek zijn op Koningsdag. Je kunt de koninklijke familie nu eenmaal niet op de bonnefooi een stad insturen. Er zijn beveiligers bij, de journalisten moeten hun werk kunnen doen en het publiek moet goed zicht hebben op het koninklijk gezelschap. De stad die bezocht wordt, is al maanden bezig geweest om een programma samen te stellen dat niet alleen aantrekkelijk is voor de Oranjes, maar ook voor de miljoenen televisiekijkers.

 

 

 

View this post on Instagram

Een gezegende kerst en een gezond en voorspoedig 2019. Merry Christmas and a healthy and prosperous new year. Feliz Navidad y un próspero Año Nuevo. Folle lok en seine yn it nije jier. Un pasku yen di bendishon i un próspero aña nobo. – WA en Máxima #kerst #kerstmis #koning #koningin #prinsesamalia #prinsesalexia #prinsesariane 📸Foto: RVD, Erwin Olaf

A post shared by Koninklijk Huis (@koninklijkhuis) on Dec 21, 2018 at 7:35am PST

Maurits en Marilène zijn traag

Het programma van het bezoek ligt dus vast, maar er is ruimte voor improvisatie. Het valt natuurlijk nooit te voorspellen hoe lang de koninklijke familie ergens blijft staan. Gesprekken kunnen soms uitlopen en zeg maar eens nee tegen al die mensen die je een hand willen geven of met je op de foto willen. Soms moet een hofdame sommige leden van het gezelschap tot een beetje spoed manen. Prins Maurits en prinses Marilène bijvoorbeeld bevinden zich meestal achter in de stoet. En ook prins Constantijn en prinses Laurentien lopen niet in de voorhoede mee. Wie wel in de kopgroep zitten zijn de drie dochters van koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Tot grote vreugde van het publiek. Iedereen wil met Amalia, Alexia en Ariane op de foto, of ze tenminste een hand geven.

Amalia

De dames zelf lijken er steeds meer van te genieten. Ze doen vrolijk mee aan spelletjes en zingen enthousiast mee met bijvoorbeeld Kensington of Typhoon. Vorig jaar in Groningen sloeg Amalia tot hilariteit van de omstanders bij een balspel per ongeluk de bal tegen het gezicht van haar zusje Alexia aan. Alexia kon er gelukkig ook om lachen. In 2015, toen Koningsdag in Zwolle werd gevierd, gaven de prinsessen zelfs kort antwoord op vragen van de NOS, maar aan de reactie van Amalia was al te merken dat ze haar antwoord had ingestudeerd. Ze vertelde dat ze nog niet kon zeggen wat ze het leukste onderdeel van het programma vond, omdat ze nog niet alles had gezien.

Dionne Stax tegen het lijf

Haar grootmoeder Beatrix moest er niet aan denken, zo’n interview langs de route. Wel bedankte ze sinds 2000 aan het eind van het bezoek de plaats die haar en haar familie had ontvangen. De eerste keer, in Leiden, werd haar toespraak onderbroken door een luid gezongen Lang zal ze leven. Het publiek bleek zich niets aan te trekken van de ongeschreven regel dat je stil moet zijn als de koningin spreekt. Voor Willem-Alexander is naast een dankwoord een kort televisie-interview heel gebruikelijk. Maar hoewel het lijkt alsof het koningspaar Dionne Stax spontaan tegen het lijf loopt, de schijn bedriegt. Ook dit onderdeel ligt, inclusief locatie en tijdstip, vast in het draaiboek.

 

 

 

View this post on Instagram

“Wat een geweldige prestatie van ons #TeamNL! We zijn trots op alle deelnemers en kijken er naar uit de medaillewinnaars te ontvangen op Paleis Noordeinde” – WA en Máxima #olympischespelen #koning #koningin #PyeongChang2018 #OS2018

A post shared by Koninklijk Huis (@koninklijkhuis) on Feb 25, 2018 at 5:14am PST

Amersfoort

In Amersfoort is het voormalig klooster de Mariënhof het startpunt voor een wandeling, die de Oranjes door de Amersfoortse binnenstad voert. Op verschillende plekken krijgen ze verhalen te horen over de stad en over bekende Amersfoorters. Een van de hoogtepunten van het programma is een regioquiz waar de leden van de koninklijk gezelschap aan mee mogen doen, samen met inwoners van plaatsen uit de omgeving. De prinsessen kunnen meeswingen bij een optreden van rapper Ginger.

Koningsdag 2019 | zaterdag | NPO 1 | 10.45 uur