Hila Noorzai werd in 1992 geboren in de Afghaanse hoofdstad Kaboel. Een half jaar later ontvluchtten haar ouders met hun drie kinderen het door oorlog geteisterde land. Pas 33 jaar later keerde Noorzai voor het eerst terug naar haar geboorteland, om er er de driedelige documentaireserie Hila voorbij de Taliban te maken. “In films is zo’n terugkomst altijd een bijzonder moment. Het vliegtuig landt, de hoofdpersoon loopt de trap af, ziet het bergachtige landschap en voelt de warme lucht op haar huid. En denkt: ik ben thuis. Nou… dat gevoel had ik niet. Ik was vooral nieuwsgierig en benieuwd.”

Wat wil je de kijker meegeven met Hila voorbij de Taliban’?

“Als de media het over Afghanistan hebben, gaat het over de terreur van de taliban, over mannen met baarden en wapens. En over hoe Afghaanse vrouwen niets mogen, zich moeten verstoppen achter een boerka. In Hila voorbij de Taliban wilde ik niet over, maar mét die vrouwen praten. Om kijkers te laten zien dat hoewel er heel veel niet mogelijk is, deze vrouwen heel veel wél mogelijk maken.”

In het programma geef je daar prachtige voorbeelden van, zoals een vrouw die een sportschool voor meiden bestiert en een door vrouwen gerund reisbureau.

“Ik dacht heel vaak: Hoe is het mogelijk? Het is zo bijzonder dat deze vrouwen nog steeds hun ding blijven doen en zich weinig aantrekken van de strenge wereld waarin ze leven. Wat me vooral opviel was hun humor. Die hebben ze ook wel nodig om dingen te relativeren. In die sportschool vertelden leerlingen lachend hoe ze de taliban via zijstraatjes afschudden. Het zijn zulke stoere meiden; ik vind het zo mooi dat ze in die situatie nog steeds lichtheid kunnen zien.”

Als je met die vrouwen praat, besef je dan: dit had ik kunnen zijn?

“Natuurlijk. Het enige verschil tussen mij en die vrouwen is geluk. Ik heb ontzettend veel geluk dat ik in Nederland ben grootgebracht. Mijn ouders moesten weg uit Afghanistan, ze waren er niet veilig. Vergis je niet: mensen vluchten alleen omdat ze echt niet anders kunnen, niet omdat ze weg willen. Ze houden van hun land. Mijn vader schrijft gedichten die zijn doordrenkt met heimwee naar Afghanistan.”

De afleveringen zijn vernoemd naar gedichten van je vader. Heeft hij je geïnspireerd?

“Ja. Mijn vader is een ontzettend nuchtere man, maar over zijn vaderland schrijft hij heel gepassioneerd. Via zijn gedichten leerde ik hem dus op een andere, veel emotionelere manier kennen. Ik ben opgegroeid in het Westen, en heb vooral negatieve Afghanistan-associaties meegekregen: de aanslagen van 11 september 2001, de taliban, Al Qaida, Osama bin Laden. Dankzij de gedichten van mijn vader heb ik de schoonheid van Afghanistan leren kennen, zijn liefde voor het land en de inwoners. Dat neem ik mee in Hila voorbij de Taliban.”

Hoe reageerden je ouders toen ze het programma zagen?

“Mijn ouders zijn m’n grootste fans, maar ze zijn ook erg nuchter. Met mijn vader kan ik goed sparren over hoe ik bepaalde dingen doe. Hij ziet precies wanneer ik zenuwachtig ben op tv, of waar ik een vraag heb laten liggen. We praten inhoudelijk over wat ik maak, dat vind ik heel leuk. Mijn moeder is een ontzettend onverschrokken vrouw. Dat ik zonder angst in het leven sta, komt doordat ik haar als voorbeeld heb. Ik merkte dat ze ontroerd was door de beelden van mij in Afghanistan. Maar bij beiden komt de emotie er niet in de vorm van huilen uit. Zo zijn ze niet. En ik ook niet.”

Je ouders hebben je de naam Hila gegeven: ‘hoop’ in het Pashto, een van de talen die in Afghanistan wordt gesproken. Is er een speciale reden dat ze je zo noemden?

“Nee, ze vonden het gewoon een mooie naam. Ik ben de jongste, ik heb een oudere broer en zus. Met hen gaat het ook hartstikke goed in het leven, dus ik was zeker niet de laatste hoop van het gezin.”

Hila voorbij de Taliban is vanaf 30 november 2025 iedere zondag om 20:20 uur te zien bij AVROTROS op NPO 2.