Leren

Ik zit met mijn broer Ron in de auto. Lachen, gieren, brullen. We zijn op weg naar een reünie van de Open Bak, precies vijftig jaar na dato. Ik was net 16 jaar toen Ron mij meenam naar theater De Engelenbak, waar alles kon en mocht. Mits je optreden niet langer was dan een kwartier. Brigitte Kaandorp, Youp van ‘t Hek, Hetty Heyting, allemaal maakten ze gebruik van het podium om hetgeen ze verzonnen hadden uit te proberen. Zo ook mijn broer en ik. We speelden er elke week in een vervolgtoneelstuk geschreven door Paul de Leeuw.

Ron en ik giechelen onderweg als twee pubers, want we gaan letterlijk terug in de tijd. We keken op naar mensen die we nu na veertig jaar weer eens zien. Schrijvers, regisseurs, acteurs, cabaretiers en wij, twee jongens uit Amsterdam-Noord. Wat is het geweldig om iedereen weer eens te zien. Het voelt als een schoolreünie, want wat hebben we daar veel geleerd. Puur omdat je er fouten kon en mocht maken, merkt mijn broer op.

En dan denk ik aan de onlangs overleden Paul van Gorcum. Als iemand me veel heeft geleerd, dan is hij het wel. Bijvoorbeeld hoe je moet nasynchroniseren. Ik was al bekend toen ik mijn eerst film deed, Pico en het Geheim van de Gouden Tempel uit 1992. Er waren vast acteurs die dat beter konden inspreken dan ik, maar ik had Telekids. De producent gaf mij – denk ik – om die reden de rol en zo kwam ik in de wereld van Paul. “Je hebt talent, je kan het, heel goed op tijd en de hoogte en laagte van je stem bepalen gaat je drommels goed af”, riep Paul. Maar mede door de Open Bak wist ik dat het net allemaal te makkelijk ging. “Paul, ik wil het vak echt leren, wil je me helpen?” Hij veranderde van toon en keek me streng aan. “Dan moet je meters maken.” Hij liet mij maanden achter elkaar werken met een rietje in de studio. Door dat rietje deed ik de stem van toeter van de Snorkels. Een karakter zonder tekst, maar je moet op tijd en met de juiste emotie toeteren. Een vervelende klus, maar ik heb er zoveel van geleerd. En toen kwam er een auditie voor een grote tekenfilm. Ik hoorde een andere acteur auditeren door de deur. Snel, goed en wat een stemgeluid. De producent wilde echter mij. “Maar ik was niet de beste”, riep ik en nam de rol niet aan. “Oké, je wil dus echt goed zijn? Dan gaan we door met toeteren tot je de beste wordt”, vond Paul. Hij heeft me zoveel geleerd en ik gebruik bij het inspreken van Olaf uit Frozen nog steeds zijn techniek.

Lieve Paul, dank voor je verhalen en mooie lessen, voor altijd in het hart.