Tom Waes: 'De clichés over Nederlanders werden al snel ontkracht'

1. Hoe bekend was je met Nederland?

“Toen de VPRO me benaderde voor de serie wist ik niet veel meer dan de gemiddelde Vlaming. We kennen Amsterdam, Rotterdam en Breda en daarna houdt het al snel op. Natuurlijk zijn er de bekende clichés dat Hollanders afstandelijk en gierig zouden zijn. Die werden al snel ontkracht, van Limburg tot in het hoge noorden: ik kwam overal hartelijke, open mensen tegen.”

2. Kun je hier eigenlijk nog anoniem over straat?

“Voorheen werd ik incidenteel herkend door Nederlanders die mijn eerdere reisprogramma’s op NPO3 hadden gezien. Maar dat is een bescheiden groep intellectuelen, ‘meerwaardezoekers’ zoals we in Vlaanderen zeggen. Sinds mijn rol in Undercover is het gedaan met de anonimiteit. Wonderlijk hoe bijna iedereen die serie wel gezien lijkt te hebben. Maar mijn bekendheid was geen bezwaar voor het maken van Reizen Waes, integendeel, het heeft zelfs deuren geopend.”

3. Hoeveel voorkennis heb je tijdens de reportages?

“Dat varieert. Met de redactie bespreken we vooraf globaal de opzet van de uitzendingen. Na tien jaar samenwerken weten ze precies wat ze me moeten vertellen: daar ga je heen, die en die ga je spreken. Ik hou van spontane ontmoetingen met mensen die een passie hebben of wat bijzonders doen. Maar als ik bijvoorbeeld de aardbevingsslachtoffers in Groningen spreek, of twee van de Molukse treinkapers, dan zorg ik dat ik de geschiedenis en alle feiten ken.”

4. Krijg je als Vlaming andere verhalen te horen?

“Volgens mij wel, omdat ik als buitenstaander andere vragen stel. We zijn bijvoorbeeld op Urk geweest. Als we alleen al vertelden dat we daar heengingen, begonnen Nederlanders op voorhand te lachen. Wij stappen met een opener vizier binnen. Natuurlijk zijn het hele bijzondere mensen met niet-alledaagse tradities. Maar zodra ze merkten dat we oprecht interesse hadden in hun leven en niet puur gekomen waren om de draak met hen te steken, was iedereen gastvrij.”

5. Zou je in Nederland kunnen wonen?

“Zeker en vast. Gebieden als de Biesbosch en de Hoge Veluwe zijn zo mooi dat ik er gegarandeerd met mijn vrouw nog eens terug ga komen. En op de Wadden zie ik mezelf wonen. Het is daar zo uitzonderlijk mooi: ieder eiland heeft z’n eigen identiteit en de eenzaamheid en de rust van de kust trekt mij enorm aan. Dat is zo’n verschil met België waar onze hele kustlijn, 65 kilometer van De Panne tot Knokke, volledig is volgebouwd.”

6. Wanneer is Reizen Waes Nederland voor jou geslaagd?

“Als het lukt om zaken van een andere kant te belichten. Tijdens de opnames van Reizen Waes Vlaanderen was mijn grootste angst dat kijkers zouden zeggen: ‘Allez, dit kennen we toch allemaal wel?’ Het tegendeel was waar, we hoorden juist vaak: ‘Je laat me nieuwe dingen zien!’ Ik hoop dat Nederlandse kijkers eenzelfde ervaring krijgen. Je hebt vaak iemand anders nodig om te zien hoe mooi en divers je eigen land is.’ 

Reizen Waes Nederland | Zondag 17 oktober 2021 | NPO2 | VPRO | 20:50 uur